جلوه های تکمیلی (روش نور پردازی)

به نام خالق زیبایی ها
با مجموعه کمک حال انیماتور در خدمت شما عزیزان نوشیکایی هستیم. همان طور که می دانید جلوه های بصری و جلوه های ویژه دو بخش بسیار مهم در صنعت انیمیشن سازی می باشند. درواقع اعمال این جلوه های تکمیلی ( نورپردازی ) است که موجب زیبایی هر چه تمام تر یک اثر و همچنین باعث رساندن مفهوم و درون مایه ی بخش های مختلف آن انیمیشن می شود. صنعت فیلم سازی از ابتدا به انواع جلوه های تکمیلی وابسته بوده است؛ این جلوه ها به فیلم ساز کمک می کنند تا آنچه در دنیای واقعی وجود ندارد را به فیلم بیفزاید و به بیننده کمک می کند تا به لحاظ بصری حس تازه ای را تجربه کند. علاوه بر این، به کارگردان این امکان را می دهد که جلوه های طبیعی را که به خاطر محدودیت هایی که در تولید وجود دارند، به صورت مصنوعی به فیلم اضافه کند. برای مثال به  صحنه زمانی که صحنه مه آلود نیست با جلوها ی نظیر چرب کردن لنز دوربین و یا بخار و دود مصنوعی به صحنه، انجام می شده است.

جلوه های تکمیلی تصویری به دو دسته تقسیم می شوند:

1. جلوه های ویژه ( Special Effects )
2. جلوه های بصری ( Visual Effects )

جلوه های ویژه ( Special Effects ) )به آن دسته از جلوه هاي ویژه گفته می شود که شامل تغییراتی در هنگام تصویربرداری است و به کمک ابزارهای واقعی و مکانیکی در مرحله تولید ( Production ) به وجود می آیند و با علامت اختصاری ( SFX ) نمایش داده می شوند.

جلوه های بصری ( Visual Effects ) به فرایندی ابلاغ می گردد که در مرحله پس از تولید ( Post Production ) و بیش تر با کمک رایانه، برای تغییر در تصاویر صورت می گیرد و آن را به اختصار ( VFX ) می گویند. در این سری از مقالات چند نمونه از جلوه های بصری آموزش داده خواهد شد.

خلاصه مقاله

در این مقاله سعی شده است مطالب به طور دسته بندی شده بیان شود تا خواننده بتواند این مطالب را به آسانی در ذهن خود طبقه بندی و حفظ نماید. در این سری از مقاله به بیان روش  های نورپردازی ( Lighting ) و اقسام آن می پردازیم که شامل نور پردازی سخت، نور پردازی نرم، شدت و جهت نور و همچنین رنگ نور می شود. بخش انتهایی این مقاله مربوط به جهت های مختلف نور پردازی می باشد که سادگی بیان و یک پارچگی مفهوم در این بخش نیز رعایت شده است. نور پردازی از بالا، نور پردازی از پشت و نور پردازی از پایین موارد این بخش را تشکیل می دهند.

روش نورپردازی ( Lighting ) رایانه ای

نور سبب دیدن اشیا و احجام می شود و این احجام و محیط خالی بین شان، فضا را تعریف می کنند. استفاده از نور و نورپردازی، یکی از جلوه های تکمیلی انیمیشن است که بخشی از آن مربوط به تولید و بخشی دیگر مربوط به مرحله پس از تولید است. نور در انیمیشن کاربردهای مختلفی نظیر نشان دادن عمق و حجم، ایجاد حس و بیان داستانی، ایجاد طرح های سیاه و سفید و… دارد. نوری که بر روی شخصیت ها تابانده می شود می تواند حس های متفاوتی را به بیننده القاء کند، به طوری که مفاهیم داستانی را کامل می کند؛ این انتقال احساس توسط نور پردازی انجام می شود.

نور پردازی سخت

نوعی نورپردازی که در آن از نورهای شدید استفاده می شود. برای مثال آفتاب ظهر دارای نور سخت با سایه های کاملا مشخص، تند، و کناره های واضح است.

نور پردازی نرم

در نورپردازی نرم، روشنایی ها پخش هستند و شدت نور به نسبت نورپردازی سخت کمتر و ملایم تر است. برای مثال؛ نور آسمان ابر آلود، دارای خطوط و بافت های نرم، پخش شدگی نور بیشتر و تضاد ملایم تری بین نور و سایه است و کناره های سایه ها وضوح کمتری دارد.

شدت نور

زیادی یا کمی نور بر روی شخصیت ها و حالت های درونی آن ها تأثیر می گذارد. معمولا از نور های کم برای حس سردی، غم یا تنهایی و از نورهایی با شدت زیاد برای حس هیجان، ترس یا خشونت استفاده می شود. شدت نور سبب ایجاد نورهای سخت و نرم می شود.

جهت نور

مسیری که نور به شیء می تابد را جهت نور می گویند که تغییر آن بر روی چهرۀ شخصیت ها می تواند تا حد زیادی بر روی هویت آن ها تأثیر بگذارد.

رنگ نور

رنگ ها حاوی پیام های مختلفی هستند و می توانند در معنا و مفهوم فیلم تأثیرگذار باشند. در تصاویر زیر که نماهایی از انیمیشن شیرشاه است؛ رنگ های سبز و قرمز در نورپردازی، کمک شایانی کرده است تا حس پلیدی و خشونت به مخاطب منتقل شود.

جهت های مختلف نور

• نور پردازی از پشت

این نور از پشت شخصیت به آن می تابد و اگر همراه دیگر نورها نباشد اثری ضد نور خواهد داشت و سوژه را تاریک و تیره می کند. همچنین کمک می کند خطوط مرزی مشخص شده و سوژه از پس زمینه جدا شود. در این حالت شخصیت به درستی دیده نمی شود و حس کنجکاوی بیننده را ترغیب می کند. برای رازآلود کردن فضا، شخصیت ها و رفتارهای آنها و یا ایجاد تعلیق، از اینگونه نورپردازی در پلان ها استفاده می شود.

• نور پردازی از پایین

نوری است که از روبه رو و از پایین به سوژه می تابد؛ برای مثال نور چهره کسی که در کنار آتش نشسته و نور آتش از پایین بر چهره او می تابد. از آنجا که نورپردازی از پایین، چهره را تحریف می کند، ممکن است برای افزایش ترس در صحنه خلق وحشت از اینگونه نورپردازی استفاده شود.

• نورپردازی از بالا

نوری که از روبه رو و از بالا به سوژه می تابد. این نور اگر بر چهرۀ بازیگر بتابد استخوان بندی صورت او را به خوبی نشان می دهد، به همین خاطر هر گاه فیلم ساز بخواهد حالت چهره و حس موجود در چهره بازیگر، نمایان شود از این نور استفاده می کند.

نکته پایانی

گاهی تغییرات رنگ و نور در تمامی سطح تصویر لازم نیست، برای همین بایستی محیطی از تصویری که نیاز به اصلاح دارد به همراه مقدار نرمی ( Feather ) متناسب با خواسته مان، در فتوشاپ انتخاب شود و سپس تغییرات اعمال شود. تعیین مقدار نرمی برای انتخاب محیط، معمولا به صورت چشمی و تجربی انجام می شود.

آینده طور

بسیار عالی مقاله نور پردازی از سری مجموعه جلوه های تکمیلی را در همین جا به پایان می رسانیم. در ادامه مقالات به این بخش باز خواهیم گشت و مراتب دیگر جلوه های تکمیلی را بیان خواهیم نمود.
به امید توفیق روز افزون.