آشنایی با انواع فرمت ویدئویی

با سلام و درود خدمت شما همراهان نوشیکا، در این مقاله قصد داریم با انواع فرمت ویدئویی آشنا شویم. به کمک این مقاله می توانید در هر زمینه ای مانند دانلود فیلم ، به کار بردن  انواع فرمت ویدئویی مناسب و کاربردی در نرم افزار های تدوین و… انتخاب درست و مناسبی را انجام دهید. با ما همراه باشید.

 

به طور کلی تمامیه فایل های ویدئویی از دو بخش زیر تشکیل شده اند که قبل از هر چیزی لازم است با آنها آشنا شوید :

1. کدک
2. پسوند

• کدک : زمانی که درمورد کدک های ویدئو صحبت می کنیم، در واقع منظورمان همان فشرده سازی می باشد. به عنوان مثال یک ویدئو خام (تدوین یا Edit نشده) یک دقیقه ای بسته به رزولیشن و نرخ فرمت آن، ممکن است تا چند گیگابایت فضا اشغال کند، بنابر این برای اپلود و دانلود، مناسب نیستند و باید ویدئو را فشرده سازی کرد تا از حجم آن کم شود. هر کدام از روش های فشرده سازی مزایا و معایب خود را دارند، که در ادامه بیشتر با آن آشنا می شویم.
• پسوند : در واقع همان شناسنامه ی فایل ما می باشد. نوع پسوند، مشخص می کند که چه نوع اطلاعاتی می تواند در فایل وجود داشته باشد و چگونه می تواند در فایل قرار گیرد. به عنوان مثال، یک فایل می تواند یک ویدئو، یک صوت و یا یک زیرنویس در خود داشته باشد، که تنها با مشاهده ی پسوند آن، می توانیم تشخیص دهیم.

نکته : فایل های کانتینر از کدک های مختلف می توانند پشتیبانی کنند.

 

کدک های کاربردی

دو ویژگی مهم که باید درباره 4 کدک پایین ذکر کنیم، عبارتند از :

• اغلب دستگاه ها و نرم افزار های پخش کننده، از این چهار کدک پشتیبانی می کنند.
• اغلب ویدئو ها، یکی از چهار کدک زیر را استفاده می کنند.

   Window Media Video) WMA)

• کدک WMV برای اولین بار در سال 1999 توسط شرکت مایکروسافت معرفی شد.
• فایل با پسوند WMV، در واقع دارای یک ترک ویدیویی است.
• ترک‌های ویدیویی WMV قابل ذخیره‌سازی با پسوند AVI و MKV نیز هستند.
• اغلب دستگاه‌های مایکروسافت هنوز از این فرمت ویدئویی پشتیبانی می‌کنند، هر چند با گذر زمان شاهد کاهش محبوبیت آن هستیم.
• از تکنو لوژی ASF (Advanced System Format) استفاده می کند.
• توسط نرم افزارهای M Player (Windows Media Player) در سیستم عامل های Windows و Macintosh قابل اجرا و دیدن هستند.
• صدا در آن به صورت فرمت WMA ذخیره می شود.

 

 H.264/MPEG-4) Xvid) 

• این کدک برای اولین بار در سال 2001 به عنوان رقیب جدی کدک DivX  معرفی شد.
• در مدت کمی، به محبوبیتی باورنکردنی رسید.
• با استفاده از این فرمت ویدئویی می‌توان بدون کاهش کیفیت، حجم فیلم‌های DVD را تا رسیدن به حجم CD کاهش داد.
• پشتیبانی از Xvid توسط بسیاری از پخش‌کننده‌ها، یکی دیگر از مزایای آن می باشد.

H.264 

• این کدک برای اولین بار در سال 2003 معرفی شد .
• H.264 محبوب‌ترین استاندارد رمزنگاری در سیستم‌های پخش آنلاین می باشد.
• سرویس‌های پخش آنلاین YouTube و Vimeo از H.264 استفاده می‌کنند.
• H.264  به ازای ارائه کیفیت بالا، حجم معقولی را اشغال می‌کند.

H.265 

• برای اولین بار در سال 2013 به عنوان کدک بهبود یافته H.264 معرفی شد.
• در بین انواع فرمت‌ها و کدک‌های تصویری، H.265  را باید جدیدترین دانست.
• این کدک، با حفظ کیفیت H.264، به میزان دو برابر فشرده سازی را انجام می دهد.
• در واقع  H.265، بهترین کدک عرضه شده تا به امروز است، چرا که از بالاترین رزولوشن‌ها پشتیبانی کرده و از طرفی دیگر، فشرده‌سازی فوق‌العاده زیادی دارد.
• با اینکه 5 سال از زمان معرفی H.265 می‌گذرد، تعداد زیادی از دستگاه‌ها و پخش‌کننده‌ها از آن پشتیبانی نمی‌کنند.

انواع فرمت های ویدئویی

Audio Video Interlaced) AVI) 

•  برای اولین بار در نوامبر سال 1992 توسط مایکروسافت معرفی شد.
• ویدیوهای با پسوند AVI را باید محبوب‌ترین فایل‌های چندرسانه ‌ای در کل دهه 90 و همچنین ابتدای دهه 2000 دانست.
• پسوند AVI قادر به جای دادن ترک‌های ویدیویی و صوتی می باشد.
• پسوند AVI می تواند چندین ترک را در خود جای دهد.
• قابلیت خواندن فایل‌های با پسوند AVI تقریبا جهانی است.
• در سال 1996 گروه Matrix Open DML توسعه ای در این فرمت داد که اغلب به عنوان  AVI 2شناخته می شود.
• از محدودیت‌های آن در پشتیبانی از روش‌های فشرده‎سازی، کار با AVI را کمی مشکل می‌کند.

 

Matroska Video Container) MKV) 

• برای اولین بار در سال 2002 شاهد این فرمت ویدئویی بودیم.
• فرمت Matroska رایگان می باشد.
• MKV علاوه بر جای دادن کدک های ویدئویی و صوتی در خود، از چندین زیرنویس نیز پشتیبانی می کند.
• اگرچه محبوبیت این فرمت ویدئویی در حال افزایش است، اما هنوز به عنوان جهانی پشتیبانی نمی‌شود.

 

MP4

• برای اولین بار در سال 2001 معرفی و دو سال بعد مجددا بازنویسی شد.
• MP4  یکی از فرمت‌هایی است که توسط گروه Motion Pictures Expert Group توسعه‌ یافته است.
• نزدیک‌ترین پسوند به MP4 را باید QuickTime دانست چون هر دو از فرمت MPEG-4 استفاده می‌کنند.
• MP4 خیلی سریع جای QuickTime را گرفت و با سرعت زیادی با گذر زمان پیشرفت کرد.
• پشتیبانی از زیرنویس را باید یکی دیگر از مزایای MP4  دانست.
• ویدیو در این فرمت با استفاده از کدک H.264 و صدای آن هم توسط AAC رمزگذاری می‌شود.

 

Quick Time) MOV)

• اولین بار در سال 1991 توسط شرکت اپل، اولین ویرایش Quick Time معرفی شد.
• Quick Time  یک چارچوب برای انواع  فرمت  ویدئویی از طرف شرکت Apple می باشد .
• تا به امروز چندین ویرایش برای سیستم عامل های Macintosh  و Windows ارائه شده است که آخرین آنها ویرایش VX می باشد .
• Quick Time  می تواند شامل صوت ، فیلم ، متن ، انیمیشن های تعاملی و غیره باشد .
• در صورتی که از Quick Time برای تصاویر ویدئویی استفاده شود، آنرا در فایلی با پسوند MOV ذخیره می کنند .
• برای مشاهده MOV نیاز به Quick Time Player می باشد .
• Quick Time از تعداد زیادی کدک های صوتی و تصویری پشتیبانی می کند.

 

SWF

• SWF  فرمت فایل های نرم افزار Flash می باشد .
• نرم افزار Flash متعلق به شرکت Adobe می باشد که قبل از آن در اختیار شرکت Macro Media بود .
• SWF  برای ایجاد انیمیشن های کم حجم و متون می باشد که کاربرد زیادی در Web ، منوی DVD ها و آگهی های بازرگانی دارد.
• یک تفاوت عمده SWF  با دیگر فرمت های ویدئویی این است که فرمت های دیگر اطلاعات تصویر را به صورت Pixel  به Pixel ذخیره می کنند اما SWF تصاویر را به صورت فرمولهای ریاضی تعریف می کند و باعث کاهش اندازه فایل می شود .
• برای مشاهده فایلهای فلش باید Plug – in آنرا نصب کرد . این Plug – in به صورت رایگان در سایت Adobe موجود می باشد .
  

Mpeg-1

• Mpeg -1  ترکیبی از کد گذاری و فشرده سازی صوت و ویدئو می باشد .
• عموما از Mpeg -1 برای Video CD استفاده می شود و کمتر پیش می آید که از آن برای DVD استفاده کنند چون کیفیت و سرعت انتقال داده های آن برابر با نوارهای VHS است .
• اصولا Mpeg -1 برای انتقال دادن   1.5 MBدر ثانیه طراحی شده است .
• از معایب بزرگ Mpeg -1 این است که تصاویر را به صورت پشت سر هم کد گذاری می کند و توان ترکیب پیچیده آنها را ندارد .
• قابلیت فشرد ه سازی آن کم می باشد.

Mpeg-2

• Mpeg -2  استفاده گسترده ای در تلویزیون های دیجیتال کابلی ، آنتنی یا ماهواره ای دارد .
• فرمت اصلی فیلم های DVD نیز می باشد.
• Mpeg -2  توانایی الحاق متن یا برنامه های راهنما برای پخش کننده را همراه صوت و تصویر دارد .
• توان فشرده سازی تصاویر به صورت ترکیبی را دارد .
• Mpeg -2  قادر به انتقال اطلاعات کمتر از   1MBدر ثانیه نمی باشد .
• اطلاعات صوتی Mpeg -2 مشابه با Mpeg -1 می باشد با این تفاوت که به دو کانال استریو محدود نمی باشد و می تواند صوت را به صورت دالبی ذخیره کند .

Mpeg-4

• برای اولین بار در سال 1998 معرفی شد.
• کاربرد بسیاری در وب ، CD ، تلفن های تصویری ، و پخش تلویزیونی دارد.
•   Mpeg -4 ترکیبی از استاندارد های Mpeg -1 و Mpeg -2 می باشد.
• قابلیت دیگر آن   VRML ( برای رندر کردن تصاویر سه بعدی ، شی گرا بودن) می باشد.
• این پسوند، فرمت AAC  را برای صوت پشتیبانی می کند.
•  می تواند رابطه ای دو جانبه با کاربر برقرار کند و با توجه به نیازهای کار خواصی را فعال یا غیر فعال کند این مزیت کاربرد بسیاری در وب و شبکه ها دارد .

Video Object Base) VOB)

• فرمت ویدئویی VOB بسیار به Mpeg – 2 نزدیک است .
• برای ساخت DVD با استفاده از VOB باید اطلاعات دیگری به آن اضافه شود که این کار به راحتی توسط Neroیا Roxon انجام می شود .
• فرمت VOB قابل استفاده در تمامیه سیستم های عامل می باشد .

 

Motion JPEG) MJPEG)

•  این یکی از کدک‌های قدیمی است که هنوز بعضی از دوربین‌های دیجیتال و دستگاه‌های قدیمی از آن پشتیبانی می‌کنند.
• این کدک توسط گروه معروف (Joint Pictue Experts Group)‌ توسعه داده شده است.
• اسم فرمت Jpeg در واقع نام اختصاری همین گروه است.

 

 DV and HDV 

• DV  بیشتر در دوربین‌هایی به کار می‌رود که از کارتریج نواری mini-DV استفاده می‌کنند.
• در بعضی از نسخه‌های حرفه‌ای آن، نواری مثل DVCPRO و DVCAM به کار می‌رود.
• خود کدک DV به یک تعریف استاندار محدود شده است و تنها در یک نسخه به نام HDV ارائه می‌شود.
•  به فیلمبردار اجازه می‌دهد تا تصاویر را با کیفیت HD ، روی دوربین‌هایی که کارتریج mini-DV دارند، ذخیره کند.
• نکته : از DV و HDV هم برای توصیف کدک و هم برای توصیف فرمت ویدیویی آنها، استفاده می‌شود.