آشنایی با انواع فرمت صوتی

با سلام و درود خدمت شما همراهان نوشیکا، در این مقاله قصد داریم با انواع فرمت صوتی آشنا شویم. به کمک این مقاله می توانید در هر زمینه ای مانند دانلود آهنگ ، به کار بردن فرمت های صوتی مناسب و کاربردی در نرم افزار های تدوین و… انتخاب درست و مناسبی را انجام دهید. با ما همراه باشید.

• به طور کلی فرمت صوتی به دو دسته تقسیم می شود :

1. فرمت صوتی فشرده نشده (Uncompressed Audio Format)
2. فرمت صوتی فشرده شده (compressed Audio Format)

فرمت صوتی فشرده نشده (Uncompressed Audio Format)

این دسته شامل فرمت های AIFF, PCM, BWF, AU می باشد. به عنوان مثال می توان به سی دی های موزیکی اشاره کرد که حداکثر 18 تراک موسیقی در آن وجود دارد، فرمت این سی دی های موجود، PCM می باشد.

نکته : برای کپی کردن فایل هایی با این فرمت ها در کامپیوتر یا موبایل، نیاز به نرم افزار و یا سخت افزار های خاصی می باشد، که می توان به کمک آن ها بدون فشرده سازی با فرمت WAV در ویندوز و با فرمت AIFF در اپل، دخیره کرد.

نکته : فرمت صوتی فشرده نشده (Uncompressed Audio Format)، معمولا برای استودیو ها و مراکز بزرگ فروش کارایی دارد. زیرا در صورت ذخیره فایل های صوتی طولانی (به طور مثال یک ساعته) بر روی کامپیوتر، تقریبا فضایی معادل یک سی دی (حدودا 700 MB) بر روی هارد اشغال می کند.

فرمت صوتی فشرده شده (compressed Audio Format)

به طور کلی این دسته از فرمت های صوتی به دو دسته تقسیم می شوند :

1. فرمت صدای فشرده شده به همراه افت کیفیت (Lossy Compressed Format)
2. فرمت صدای فشرده شده بدون افت کیفیت (Lossless Compressed Format)

 

قبل از هر چیزی لازم است با دو اصطلاح Coder و Decoder آشنا شوید :

• به نرم افزار هایی که عملیات گرفتن داده های دیجیتالی و تبدیل آن ها به داده های دیجیتالی دیگر اما با حجم کمتر را انجام می دهند، کد کننده یا به اصطلاح Coder می گویند.
• همچنین برای بازسازی مجدد همین داده های فشرده یا به عبارتی خارج کردن داده های اصلی از فایل فشرده شده، نیازمند به برنامه های مجزایی است، که به آن کد شکن یا به اصطلاح Decoder می گویند.

نکته : امروزه، اغلب نرم افزار ها همزمان توانایی Coder و Decoder کردن را با هم دارند که اصطلاحا به این نرم افزار ها CODEC گفته می شود.

فرمت صدای فشرده شده به همراه افت کیفیت (Lossy Compressed Format)

فرمت های Lossy یا کاهش یافته، فرمت هایی هستند که در آنها مقداری از اطلاعات در حین فشرده سازی از دست می رود. به طور مثال در فرمت MP3 وقتی که یک فایل صوتی فشرده می شود، طول موج هایی که گوش انسان قادر به شنیدن آنها نیست، حذف می شوند و این باعث کاهش حجم فایل می شود. البته اگر فشرده سازی زیاد باشد، کیفیت کار به طور کاملا واضح کاهش می یابد و این افت کیفیت کاملا احساس می شود.

• از مهم ترین فرمت های صوتی این دسته می توان به موارد زیر اشاره کرد :

1. MP3
2. WMA
3. AAC
4. OGG
5. RA
6. M4A

فرمت صوتی MP3 

یکی از معروف ترین پر کاربرد ترین فرمت های صوتی در جهان می باشد. مزیت اصلی این فرمت، امکان انتخاب درجه فشرده سازی است که شما می توانید از میان کیفیت یا حجم فایل نهایی، انتخاب موردنظر را انجام دهید.

نکته : اغلب Player های امروزی قادر به اجرای فایل های مختلف فشرده شده با این فرمت هستند بدون اینکه نیازی به تنظیم و یا تبدیل مجدد داشته باشد، به همین دلیل تعدادی از این ابزار پخش صدا را، MP3 player می گویند.

نکته : فرمت MP3 با 128 bit Rate تقریبا 11 برابر یک فایل صوتی معمولی (فشرده نشده) را فشرده می کند، که بسیار فوق العاده می باشد.

نکته : این فرمت صوتی در صداگذاری به کمک نرم افزار Premiere Pro در پروژه های تدوین بسیار کاربردی می باشد.

 

فرمت صوتی WMA

این فرمت صوتی توسط شرکت مایکروسافت ارائه شده است همچنین با فشرده سازی عالی، کیفیت مطلوبی را نمایش می دهد.

نکته : اخیرا در همه ی دستگاه های پخش کننده وجود دارد.

نکته : فرمت wma کیفیتی برابر با فرمت mp3 دارد اما نصف این فرمت فضا اشغال می کند. به طور مثال فرمت wma با 128 bit Rate معادل با 256 bit Rate در فرمت mp3 می باشد.

نکته : استفاده از این فرمت برای کاربرانی که کمبود فضا دارند بسیار ارزشمند است، مثلا در موبایل ها و موزیک پلیر ها فرمت پیشنهادی می باشد.

 

فرمت صوتی AAC

فرمت AAC در مقایسه با دو فرمت فوق، پیشرفته تر بوده و در اجرای فایل صوتی هم حجم به مراتب، کیفیت صدای بهتری ارائه می دهد.

نکته : پشتیبانی از صدا های چند کاناله، از ویژگی های این فرمت صوتی می باشد.

 

فرمت صوتی OGG

فرمت صوتی نسبتاً جدیدی که قرار است جای فرمت MP3 را بگیرد.

نکته : از آنجا که فرمت MP3 دارای کپی رایت است و شرکت های تولید کننده محصولات صوتی باید بابت استفاده از آن هزینه بپردازند، فرمت OGG  به عنوان یک فرمت رایگان، در حال رونق گرفتن میان کاربران می باشد.

 

فرمت صوتی RA یا RM

این فرمت مخصوص گوش دادن به موزیک یا فیلم از طریق اینترنتی یا online می باشد.

نکته : برای گوش دادن موزیک با کیفیت مناسب نیست ولی برای ضبط صدا بد نیست.

نکته : این فرمت صوتی در مقابل فرمت های فوق داری کیفیت معمولی است.

 

فرمت صوتی M4A

این فرمت توسط شرکت Apple ارائه شده است و کیفیت بسیار خوبی دارد.

نکته : این فرمت در صورت دانلود از فروشگاه iTunes، قابل کپی برداری می باشد.

 

فرمت صدای فشرده شده بدون افت کیفیت (Lossless Compressed Format)

در فرمت های Lossless، اطلاعات همانطور که ضبط شده، ذخیره سازی می شوند و هیچ فشرده سازی یا حذف اطلاعاتی روی آن ها انجام نمی شود، بنابراین همیشه می توان آن را به دلخواه ویرایش کرد. معمولاً استودیوها و موزیسین های حرفه ای همیشه از این نوع فرمت ها برای ذخیره سازی نسخه اصلی کارشان (Master) استفاده می کنند و نسخه های تجاری را با فرمت CDDA یا MP3 تولید و تکثیر می کنند. از مهم ترین فرمت های Lossless می توان به فرمت  WAV  و فرمت FLAC  اشاره کرد.

فرمت  صوتی CDDA

این فرمت در واقع فرمت  CD های صوتی (Audio CD)  است که توسط ضبط ها و CD Player ها قابل اجرا می باشد.

نکته : این فرمت برای عموم قابل قبول نمی باشد.

فرمت صوتی WAV

این فرمت یکی از قدیمی ترین فرمت های صوتی و فرمتی استاندارد برای ویندوز می باشد.

نکته : البته این فرمت نیز انواع و اقسامی دارد اما به طورکلی فرمت چندان فشرده ای نیست.

نکته : فایل های wav معمولاً حجم بالایی دارند. در حالت استاندارد هر دقیقه صدا در این فرمت حدود 10 MB حجم دارد.

نکته : ایند فرمت در صداگذاری در نرم افزار Premiere Pro، جهت تدوین فیلم و تدوین انیمیشن بسیار کاربردی است.

فرمت صوتی FLAC

امروزه تقریبا تمامیه موزیک پلیر های کامپیوتری، کدینک این فرمت را دارند اما دستگاه های سخت افزاری هنوز قادر به پخش آن ها نیستند.

نکته : در صورتی که کیفیت موزیک برایتان اهمیت دارد و هزینه ی دانلود برایتان مهم نیستد، توصیه می کنیم از فرمت های FLAC استفاده کنید.

نحوه تشخیص انواع فرمت FLAC بر اساس حجم :

• FLAC 16/44 : حجم این تراک ها حداقل 20 MB و حداکثر 40 MB می باشد.
• FLAC 16/88 : حجم این تراک ها حداقل 40 MB و حداکثر 80 MB می باشد.
• FLAC 24/96 : حجم این تراک ها حداقل 80 MB و حداکثر 130 MB می باشد.
• FLAC 24/192 : حجم این تراک ها حداقل 130 MB و حداکثر 270 MB می باشد.

نکته : در دسته بندی فوق، فرض بر این بوده که تراک های صوتی 4 دقیقه ای و استریو می باشد.

نکته : (عدد دوم/عدد اول) در موارد فوق عبارتند از :

• عدد اول : دقت نمونه برداری که معادل 16 یا 24 می باشد و این رقم بیانگر تعداد bit های دیجیتال شده سیگنال آنالوگ می باشد و هر چه این اعداد بزرگتر باشند، کیفیت تراک بهتر خواهد بود.
• عدد دوم : سرعت نمونه برداری را نشان می دهد و مانند فرمت صوتی MP3 این ارقام معمولا ثابت می باشند.